Կարդա տեքստը և արա առաջադրանքները

Մայիսի 20 – ը Մեղուների միջազգային օրն է: ՄԱԿ – ի Գլխավոր ասամբլեան մեղուներին առանձին օր է նվիրել, որպեսզի բարձրացվի նրանց նշանակության մասին տեղեկացվածությունը։

Մեղուները հայտնի են ծաղկաբույսերի փոշոտման մեջ իրենց կարևոր դերով և նրանով, որ տալիս են մեղր և մեղրամոմ։ Դրանց կարելի է հանդիպել բոլոր մայրցամաքներում (բացառությամբ Անտարկտիդայի), որտեղ կան միջատների միջոցով փոշոտվող ծաղկաբույսեր։ Մեղուները մի շարք բույսերի, այդ թվում՝ սննդի մշակաբույսերի, վերարտադրման հնարավորություն են տալիս։

Մեղուները սնվում են նեկտարով և ծաղկափոշով։ Նրանք ունեն հոտառության ուժեղ զգացողություն, և ընդունակ են նեկտարի հոտն առնել նույնիսկ մեկ կիլոմետր հեռավորությունից:

Հետաքրքիր է, որ մարդիկ մեղր են ստացել դեռևս քարե դարում: Իսպանիայում գտնվող քարանձավներում հայտնաբերվել է հնագույն ժայռապատկեր (մոտ 8 հզր. տարվա), որտեղ մարդը բարձրանում է ծառ` վայրի մեղուների փեթակից մեղր հանելու նպատակով:
Ստույգ հայտնի չէ, երբ են մեղուներին սկսել պահել տնային պայմաններում: Հնագետները պարզել են, որ հին Եգիպտոսում մեղվապահությունը հայտնի էր դեռ մ.թ.ա. III հազարամյակում: Այդ զբաղմունքը շատ հարգված էր, իսկ եգիպտական փարավոններից մեկի տիտղոսն էր «մեղուների տիրակալ»:
Որպեսզի 1 կգ մեղր հավաքի, մեղուն պետք է մոտ 5 հզր. անգամ դուրս գա նեկտար հավաքելու՝ «այցելելով» ավելի քան 10 հզր. ծաղիկների և թռչելով մոտ 300 հզր. կմ տարածություն:
Մեղուները հաղորդակցվում են միմյանց հետ մարմնի շարժումներով` «մեղուների պարով» և հատուկ արտադրվող բուրող նյութերով՝ ֆերոմոններով:

Առաջադրանքներ

1․ Տեքստից դուրս գրիր քեզ անծաոթ բառերը։

2․ Ե՞րբ է Մեղուների միջազգային օրը։
Մայիսի 20-ին

3․ Մեղուները ինչո՞վ են օգտակար։
Նրանք տալիս են մեղր և մեղրամոմ։

4․ Ինչո՞վ են սնվում Մեղուները։
նեկտարով և ծաղկափոշիով։

5․ Ինչպե՞ս են Մեղուները մեղր պատրաստում։
Մեղրատու մեղուները հավաքում են նեկտարը և շաքարը վերածում գլյուկոզայի ու ֆրուկտոզայի, որոնք պահպանվում են մեղուների բույնի մեջ և սնում նրանց ձմռանը։ Ավելորդ հեղուկը գոլոշիանում է, և մնացած թանձր, կպչուն հեղուկը հենց այն է, ինչ մենք անվանում ենք մեղր։

6․ Երբ մեղուն վերջացնում է իր աշխատանքը ի՞նչ է անում։
Պաշտպանում է իր փեթակը։

7․ Որպեսզի մեղուն 1 կգ մեղր հավաքի, քանի՞ անգամ նա պետք է դուրս գա իր փեթակից։
մոտ 5 հզր. անգամ դուրս գա նեկտար հավաքելու։

8․ Մեղուները ինչպե՞ս են հաղորդակցում միմյանց հետ։
Մեղուների պարով։

-Երանի գիտենամ, դու ինչացո՞ւ ես, որ մետաղների կարգն ես ընկել. քո սև ու ժանգոտ
երեսովդ մարդու վրա զզվանք ես բերում: Նայիր ինձ վրա, տես ինչպես գեղեցիկ եմ
փայլում, ինչպես շողշողում: Նայիր մեր սիրուն օրիորդների ու հարսների ականջներին ու
մատներին, դու կտեսնես իմ փառքն ու պատիվը, նայիր նրանց ճակատների շարքերին,
դու կտեսնես իմ փայլն ու գեղեցկությունը: Չեմ հաշվում գինդերը, գնդասեղները. գիտեմ,
որ դու այնքան կոշտ ու կոպիտ ես, որ այդպես քնքուշ բաների մասին ոչ ճաշակ ունես, ոչ
հասկացողություն:
Երկաթը պատասխանեց ոսկուն.

-Ես չեմ ուրանում, ոսկի աղա, որ դու գեղեցիկ ես, ամեն բանի զարդն ու զարդարանքը դու
ես, գինդ շատ բարձր է, աղքատի բան չես, բայց ինչո՞ւ ես չափիցդ դուրս գոռոզանում: Քո
սիրուն օղակներդ ոչ ականջի լսելիքն են ավելացնում, ոչ մատներին ու կռներին
զորություն ու ժրություն են տալիս: Ճակատների փայլուն շարքերը գլխին խելք չեն տալիս.
ոչ կուրծքերի նուրբ մանյակները սրտին գութ ու խնամք: Ինչ ասեմ մեր օրիորդներին, քեզ այդչափ պատիվ են տալիս, քեզ համար հալվում, մաշվում ու բարակացավ ընկնում: Իմ մի փոքրիկ ասեղը քո բոլոր զարդարանքներից ավելի է օգուտ տալիս: Գիտե՞ս, ոսկի աղա, իմ փոքրիկ ասեղը քանի տուն է պահում, քանի որբի կերակրում: Իմ խոփն ու ձևիչը ամբողջ աշխարհին հաց են տալիս: Մարդիկ ինչ որ շինում են կամ պետք է կտրեն, կամ պետք է ծեծեն, կամ պետք է խարտոցեն, կամ պետք է
կարկատեն: Իմ ուրագն ու կացինը որ չլինեն, իմ դուրն ու շաղափը, իմ սղոցն ու մուրճը,
իմ կտրիչն ու խարտոցը, էլ կարո՞ղ էին մարդիկ քար քարի վրա դնել, փայտ փայտի վրա: Ահա այդպես պարծենկոտ ես դու, ոսկի աղա, քո փայլից կուրացած ՝ ուրիշի
լավությունը չես տեսնում:

Վերլուծություն
Այս հեքիաթի իմաստն այն էր որ պետք չե գլուխգովան լինել։ Կապ չունի արտաքինը, կարևորը որ դու օգուտ տաս։ Եվ չի կարելի իրար համեմատել։

Տեքստային աշխատանք

Ջովանինոն շատ էր սիրում ճանապարհորդել:  Ճամփորդեց-ճամփորդեց, մի օր էլ հայտնվեց այնպիսի երկրում, որտեղ ոչ մի սուր բան չկար: Տներն այդ երկրում կառուցված  էին առանց սուր անկյունների, նրանք կլոր էին:  Շենքերի տանիքներն էլ էին կլոր: Ճանապարհի կո□քին, որտեղով քայլում էր Ջովանինոն, թփերի ու վարդերի պուրակ կար: Ջովանինոն  որոշեց մի վար□ քաղել և զարդարել իր   բաճկոնը: Նա   զգուշությամբ ուզում էր պոկել վարդը, որպեսզի մատը չծակի, բայց տեսավ, որ վարդը փուշ չունի, ուրեմն՝  իր մատը չի ծակի:  Այդ ժամանակ թփերի ետևից հայտնվեց քաղաքային պարեկը և ժպտալով հարցրեց Ջովանինոյին.

-Դուք երևի չգիտե՞ք, որ չի  կարելի վարդ քաղել:

-Ներեցեք ինձ … ես չմտածեցի,  որ…

-Այդ դեպքում Դուք պետք է վճարեք տուգանքի կեսը,- ասաց պարեկը և սկսեց գրել անդորրագիրը:
Ջովանինոն  հանկարծ նկատեց, որ պարեկի գրիչը սուր չէ, և խնդրեց ցույց տալ այն:

— Խնդրեմ ,- ասաց պարեկը և մեկնեց գրիչը:

Գրիչը, ինչպես նաև պարեկի  թուրը , ամենևին սուր չէին , դրանք բութ էին բութ:

— Սա ի՞նչ երկիր է, այստեղ ամեն ինչ տար□րինակ է:

Այստեղ ոչ մի սուր բան չկա,- բացատրեց պարեկը:

-Իսկ մե՞խը,- հարցրեց Ջովանինոն,- չէ ՞ որ այն պետք է սուր լինի:

-Մենք մեխ չենք օգտագործում: Մեխի փոխարեն սոսինձ ենք օգտագործում:  Իսկ հիմա բարի եղեք ինձ երկու անգամ ապտակել:

Զարմանքից Ջովանինոյի բերանը բաց մնաց.

-Ո՛չ, ո՛չ, ի՞նչ եք ասում, ես չեմ ուզում հայտնվել բանտում, եթե այդպես է, ես պատրաստ  եմ  երկու ապտակ ստանալ:

-Բայց մեզ մոտ այդպես է ընդունված. լրիվ տուգանքը՝ չորս ապտակ, կեսը՝ երկու,- պատասխանեց պարեկը:

-Երկու ապտակ պարեկի՞ն:

-Այո՛:

-Բայց դա իրավացի չէ, այդպես չի կարելի:

-Իհարկե արդարացի չէ. այդպես չի՛ կարելի :

-Իհարկե արդարացի չէ, և որպեսզի այդպես չլինի, ոչ ոք օրենքը չի խախտում: Դե,  ես սպասում եմ. տվեք ինձ երկու ապտակ և մյուս ան□ամ ավելի զգույշ եղեք:

-Բայց ես չեմ ուզում ձեզ ապտակել:

-Այդ դեպքում ես ստիպված եմ ձեզ առաջարկել լքել մեր երկիրը:

Եվ Ջովանին ստիպված եղավ հեռանալ այն երկրից, որտեղ ոչ մի սուր բան չկար: Բայց նա երազում էր վերադառնալ այնտեղ և ապրել ամենաօրինակելի օրենքներով և ամենադաստիարակված մարդկանց հետ:

1. Տեքստի չորս բառերում տառի փոխարեն վանդակ է դրված, դո՛ւրս գրիր այդ բառերը՝ լրացնելով բաց թողած տառերը:
   կո□քին-կողքին, վար□-վարդ, տար□րինակ-տարօրինակ, ան□ամ-անգամ
   
2. Փուշ բառի ուղիղ և փոխաբերական իմաստներով կազմի՛ր մեկական նախադասություն:
   Ես այսօր գնացի տատիկիս տուն և տատիկի ձեռքի մեջի վարդի փշով ծակեցի մատս։
   Յուրաքանչյուր մարդ ջղայնանալիս ցույց է տալիս իր փշերը։
   
3. Ի՞նչ է նշանակում պուրակ բառը.
   ա/բանջարանոց

բ/արտ

գ/զբոսայգի

դ/ծաղկի խանութ

• Տեքսից դուրս գրի՛ր ընդգծված բառերը՝ դիմացը գրելով ըստ կազմության դրանց տեսակը:
  մատ-պարզ, գրիչ-ածանցավոր, լքել-ածանցավոր
  
• Տեքստում ընդգծված նախադասությունից առանձին սյունակներով դուրս գրի՛ր երկու գոյական, մեկ ածական, մեկ բայ:
  Գոյական ածական բայ
  տներ սուր  կառուցված  էին
  երկիր

• Կազմի՛ր տրված բայերի ուղիղ ձևերը:
• ա/ճամփորդեց-ճամփորդել
• բ/պետք է վճարեք-վճարել
• գ/ասաց-ասել
• դ/երազում էր-երազել

• Տեքստից դո՛ւրս գրիր մեկ պարզ նախադասություն:
  բացատրեց պարեկը:
  
• Լրացրո՛ւ  առած-ասացվածքները՝ օգտվելով տրված բառերից.

ա/Ինձ համար արա, քեզ համար սովորիր :
բ/Խաչն իմն է, զորությունը ես գիտեմ:
գ/Փողոցում գտածը փողոցում էլ կկորցնես:
դ/ Այսօրվա գործը վաղվան չեն թողնի:

զորությունը, սովորիր, գտածը, այսօրվա

• Տեքստից դուրս գրի՛ր մեկական պատմողական և հարցական նախադասություն:
  Ջովանինոն շատ էր սիրում ճանապարհորդել: Դուք երևի չգիտե՞ք, որ չի  կարելի վարդ քաղել:
• 
  Այն ի՞նչն է, այն ի՞նչը.
  Հողից վերև՝
  Փոքրիկ արև,
  Վրան՝ հազար
  Սերմ ու տերև:
  Ծաղիկ
                                   
• Ո՞րն է տրված նախադասության ենթական:
  Զարմանքից Ջովանինոյի բերանը բաց մնաց:
• Ինչպիսի՞ երկրում էր հայտնվել Ջովանինոն:
  Ջովանինոն հայտնվել էր այնպիսզի երկրում որտեղ սոր բաներ չկար։
• Ի՞նչ տուգանք նշանակեց պարեկը: Նմանատիպ մի տուգանք էլ դու մտածի՛ր:
  Պարկացրու ինձ գետնին և երկու անգամ գոտիով հարված վոտքերիս։
• Ինչո՞ւ էր ստիպված Ջովանինոն լքել այդ երկիրը.
  ա/որովհետև վճարել էր տուգանքը
  բ/որովհետև պարեկը արդարացի էր
  գ/որովհետև խախտեց այդ երկրի օրենքը
  դ/որովհետև միամիտ էր
• Կուզեի՞ր Ջովանինոյին հետ գնալ այդ երկիր:
  Ոչ չեի ուզենա։

Все спали, и только соловей, сидя  на розовом кусте, пел…
– Для кого ты стараешься? – спросила у соловья бабочка. – Ведь тебя  никто не слышит.
– А ты? А Роза? Я пою для вас! –  ответил соловей…
С тех пор и появились ночные бабочки.

Розовый куст, на котором расцвела роза, рос в маленьком цветнике перед домом. Она распустилась в хорошее майское утро. Когда роза открывала свои лепестки, утренняя роса оставляла на них несколько чистых капель. Роза как — будто бы плакала. Но вокруг неё всё
было так хорошо, так чисто и ясно в это прекрасное утро, когда она в первый раз увидела голубое небо. Птицы и бабочки летали около розы, пчёлы жужжали и садились иногда на неё. Потом прилетел соловей. Он сел на розовый куст и запел свою песню. Роза слушала его пение и была счастлива.

1.Вопросы

1.Где рос розовый куст? Когда распустилась роза?
В маленьком цветнике перед домом. В хорошее майское утро.
2.Где оставила утренняя роса свои капельки?
На лепестках розы.

3.Если бы роза могла плакать, она заплакала бы от горя или от счастья?
Да.
4.Какой запах разливала роза вокруг себя?
Хороший.
5.Почему роза была счастлива?
Потому что для нее спели песню.

2.Из данных слов составь предложения. Запиши их. В конце каждого предложения поставь точку.
1.в, утро, распустилась, хорошее, майское, Роза
Роза распустилась в хорошее майское утри.
2.соловей, свою, Прилетел, запел, и, песню
Прилетел соловей и запел свою песню.
3.слушала, пение, и, соловья, была, Роза, счастлива
Роза была счастлива и слушала пение соловья.

3.Вместо выделенных слов напиши он, она, оно, они.
Уже весна. В этом году она наступила рано. На небе нет ни  одной тучи. оно голубое. Распустились цветы. Весной цветы (они) очень красивы. Вот мак. он красный. Вот ромашка. она белая. А вот и васильки. Васильки (они) синие. Мимо цветов летела  бабочка. Увидела бабочка (она) голубой колокольчик и села на него.  А это пчёлы. они собирают с цветов сладкий сок – нектар.

4.Выпиши слова, которые отвечают на вопросы какой?,  какая?, какое? какие?, со словами, которые отвечают на вопросы  что? кто?
На солнечной опушке
Фиалка расцвела–                                                      Синее небо, синие тени.
Лиловенькие ушки                                                      Синие реки сбросили лёд.
Тихонько подняла.                                                      Синий подснежник,
В траве она хоронится,                                              Житель весенний,
Не может лезть вперёд.                                              На синей проталинке
Но всякий ей поклонится                                          Смело растёт.
И бережно возьмёт.

солнечной, ушки,  синее, небо, тени, синие, реки, лёд,
5.Допиши названия цветов.
Белый одуванчик, красный ликорис, жёлтый подсолнух, голубой гипсофил, белая ромашка

Մաթեմատիկա

1. Վարդանը 4 րոպեում մուտքագրում է մեկ էջ։ Իսկ ամեն էջում կա 500 նիշ։ Քանի՞ րոպեում կմուտքագրի 8000 նիշը։
8000:500=16
16×4=64
2. Մասիսը գնեց 18 տետր և մեկ գիրք, որոնց համար վճարեց 7460 դրամ։ Ի՞նչ արժեր գիրքը, եթե մեկ տետրի արժեքը 220 դրամ էր։
7460-3960=3500
3. Մեկ էջի սևուսպիտակ պատճենահանումն արժի 10 դրամ, իսկ մեկ էջի գունավոր պատճենահանումը՝ 50 դրամ։ Որքա՞ն պետք է վճարի Արսինեն 14 գունավոր և 28 սևուսպիտակ էջերով գրքի պատճենահանման համար։
10×28=280
14×50=700
4. Դավիթը 5500 նիշը մուտքագրում է 10 րոպեում, իսկ Էդգարը՝ 2 անգամ դանդաղ։ Մեկ րոպեում քանի՞ նիշ կմուտքագրի Էդգարը։
275

Բակտերիաներ և սնկեր

Երկրագնդի վրա կենդանի օրգանիզմներից են բույսերը և կենդանինե­րը: Բացի դրանցից՝ կան փոքր, մանր օրգանիզմներ՝ մանրէներ, որոնց մեծ մասը բակտերիաներն են: Կան նաև սնկեր: Բակտերիաները և սնկերը տարածված են գրեթե ամենուրեք՝ մյուս կենդանի օրգանիզմների հետ կազմելով կենսոլորտը:

Բակտերիաներ: Մանրէներն այնքան փոքր են, որ անզեն աչքով տե­սանելի չեն: Դրանք տեսանելի են դառնում միայն խոշորացնող սարքերի օգնությամբ: Հոլանդացի վարպետ և բնագետ Անտոնի վան Լևենհուկը, այդպիսի մի պարզ սարք ստեղծելով, բացահայտեց մանրէները: Մանրէների մի մեծ մասը բակտերիաներն են: Դրանք պարզունակ միաբջիջ օրգանիզմներ են, որոնք սնվում, շարժվում, կիսվում և բազմանում են, օժտված են նաև այլ հատկություններով:

Բակտերիաները տարբեր ձևի են՝ ցուպիկաձև, գնդաձև, ստորակետաձև, պարուրաձև և այլն: Այդ ձևն ապահովվում է որոշա­կի լավ արտահայտված արտաքին կառույցով, որը շրջապատում է բակ­տերիան: Նման կառույցը նաև պաշտպանում է բակտերիան միջավայրի տարբեր անբարենպաստ գործոններից, օրինակ՝ սուր առարկաներից, բարձր ջերմաստիճանից կամ ճնշումից, քիմիական տարբեր նյութերից: Բակտերիաները շատ կայուն են:

Բակտերիաների միջև կան նաև գույնի, չափսի և այլ տար­բերություններ: Բակտերիաների մեծ մասն անգույն է:

Բակտերիաներն ունեն սնման տարբեր եղանակներ. մի դեպքում իրենք են առաջացնում օրգանա­կան նյութեր, մյուսում՝ օգտվում են պատրաստի նյութերից: Հո­ղում բակտերիաները շատ են (1 գրամ հողում կարող են գտնվել միլիոնավոր բակտե­րիաներ):

Բակտերիաների առանձնահատկություններից է արագ կիսումը, որի հաշվին նրանց թվաքանակր մեծ է:

Բակտերիաների մի մասը մեծ օգուտ է տալիս բնությանը: Դրանք նպաստում են որոշ բույսերի աճին և զարգացմանը, կենդանիների և մար­դու սննդառությանը։ Սակայն բակտերիաների մյուս մասը փչացնում է տարբեր պիտանի առարկաներ, բույսերում, կենդանիներում և մարդու օր­գանիզմում առաջացնում տարբեր հիվանդություններ: Այդ բակտերիանե­րը վնասակար են:

Բակտերիաների մասին գիտությունը ընդգրկված է մանրէաբանութ­յունում:

Սնկեր: Սնկերն ավելի մեծ չափերի են հասնում, քան բակտերիաները: Ունեն տարբեր ձևեր: Սնկերի մեծ մասը բազմաբջիջ է: Սնկերի մարմինը կազմված է թելերից: Որոշ սնկերում տարբերում են նաև գլխիկ և ոտիկ: Դրանք գլխարկավոր սնկեր են։

Սնկերը ևս ունեն լավ արտահայտված արտաքին կառույց, սնվում են, շնչում, բազմանում, օժտված են կենդանի օրգանիզմների այլ հատկու­թյուններով: Նրանք ունեն շատ նմանություններ բույսերի և կենդանիների հետ: Սնկերը սնվում են պատրաստի օրգանական նյութերով:

Սնկերը մեծ դեր են կատարում բնության մեջ: Սնկերի մի մասն ապ­րում է ծառերի տակ, ծառերի արմատներին մոտ և փոխազդում նրանց հետ՝ տալով և ստանալով պիտանի նյութեր, օգնելով մեկր մյուսի աճին և զարգացմանը: Դա օգտակար կապ է:

Գլխարկավոր սնկերի թվում կան ուտելի սնկեր: Դրանցից են սպիտակ սունկը, կեչասունկը, յուղասունկը, շամպինիոնը, աղվեսասունկը:

Սակայն կան այնպիսիները, որոնք թունավոր են և վնաս են հասցնում բույսերին և կենդանիներին, մարդուն: Որոշ սնկեր հարուցում են նաև տար­բեր հիվանդություններ:

Սնկերի մասին գիտությունն անվանվում է սնկաբանություն:

Հարցեր և առաջադրանքներ

1. Ի՞նչ գիտեք բակտերիաների և սնկերի մասին: Ի՞նչ օրգանիզմներ են դրանք։
   Բակտերիաները շատ փոքր են և լինում են յուրաքանչյուր իրի մեջ։ Սնկերը լինում են թունավոր և օգտակար, լինում են սնկերը շատ տեսակներ,օրինակ՝ Շամպինյուն աղվեսասունկ։ Նրանք փոքր օրգանիզմներ են։
2. Ո՞վ է բացահայտել բակտերիաները, ի՞նչ սարքի օգնությամբ:
   Հոլանդացի վարպետ և բնագետ Անտոնի վան Լևենհուկը։ Մի պարզ սարքի օգնությամբ։
3. Ինչի՞ հաշվին են բակտերիաները պաշտպանվում միջավայրի անբենպաստ գործոններից:
   Նրանք ուտում են ծառին վնասող մասերը։
4. Բակտերիաների սնման ի՞նչ եղանակներ գիտեք:
   Նրանք պատրաստի նյութեր են ուտում։
5. Ինչո՞ւմն է բակտերիաների դերը բնության մեջ և մարդու կյանքում:
   Կան օգտակար բակտերիաներ, և վնասակար բակտերիաներ։ Օգտակար բակտերիաները պաշտպանում են վատ բակտերիաներ։ Բակտերիաները կան ամեն բանի մեջ։
6. Ի՞նչ գիտեք սնկերի և ծառերի փոխադարձ կապի մասին:
   
7. Հետաքրքրվեք բակտերիաներով և սնկերով հարուցված հիվանդութ­յունների և դրանք կանխարգելելու միջոցառումների մասին:
8. Հիվանդածին բակտերիաներ կա­րող են տարածվել բերանում, հան­գեցնել բորբոքման: Այդ պատճա­ռով խորհուրդ է տրվում ամեն օր մաքրել ատամները: Ին­չո՞ւ, փորձեք հասկանալ և բացատ­րել:

ԸՆՏԱՆԵԿԱՆ_ԴՊՐՈՑ ՆԱԽԱԳԻԾ

Ընտանիքի անդամների հետ ընտանեկան բաղադրատոմսերից  կամ  համացանցից փնտրեք սնկով ուտեստներ՝ աղցաններ, ապուրներ, թխուկներ և այլն: Պատրաստեք, տեսանկարահանեք, ներկայացրեք ձեր ընտանեկան դպրոցի տեսաֆիլմը, բաղադրատոմսը:

ՀԵՏԱՔՐՔԻՐ է ԻՄԱՆԱԼ

Ամերիկայի հյուսիսում գտել են մի սունկ, որի մարմնի թելերը տարած­ված են 15 հեկտար մակերեսով տարածքում և կշռում են 100 տոննա:

Մուլտֆիլմ

Թունավոր սնկեր

Լրացուցիչ նյութ՝ հետարքիր փաստեր սնկերի մասին

1. Աշխարհում կա ավելի քան 2 միլիոն տեսակի սունկ, որոնցից դասակարգված են միայն մոտ 80 հազարը:

2. Սնկերի շատ տեսակներ գիշատիչներ են: Գիշատիչ սնկերը հատուկ հարմարություններ ունեն, որոնց միջոցով միջաներ են որսում: Կան նաև տեսակներ, որոնք փոշոտելով իրենց սպորները և ներթափանցելով զոհի մեջ, աճում են նրա մեջ:

3. Ճանճասպանի մեջ թույնի պարունակությունն այնքան էլ շատ չէ: Դրանից մահանալու համար անհրաժեշտ է մոտ 4 կգ ուտել: Իսկ դժգույն գարշասունկն այնքան թունավոր է, որ մեկ սունկը կարող է 4 մարդ սպանել:

4. Միջինը յուրաքանչյուր սունկ 90%-ով կազմված է ջրից:

5. Աշխարհի երբևէ հայտնաբերված ամենամեծ սնկերից մեկը համարվում է 1985 թվականին ԱՄՆ Վիսկոնսին նահանգում գտնված սունկը, որը կշռել է 140 կգ:

6. Սնկերը բույսեր չեն, ինչպես երկար ժամանակ ընդունված էր դրանք կոչել, քանի որ չունեն քլորոֆիլ: Սնկերը նաև կենդանիներ չեն, քանի որ չունեն ստամոքս:

7. Ամենամեծ սունկն ապրում է ԱՄՆ Օրեգոն նահանգում: Նրա սնկամարմինը զբաղեցնում է մոտ 900 հետկար տարածք և կշռում է մի քանի հարյուր տոննա:

8. Ամենաթանկ սունկը տրյուֆելն է: Դրա մեկ կգ-ն արժե մոտ 2500$:

9. Ամենահետաքրքիր սնկերից մեկը պլազմոդիումն է: Այն կարողանում է քայլել: Իհարկե, շատ դանդաղ է քայլում. մեկ մետրն անցնում է մի քանի օրում:

10. Սնկամարմինը շատ դանդաղ է աճում. տարեկան ընդամենը 10-12 սմ:

11. Շեկլիկները կարելի է ուտել նաև հում վիճակում:

12. Աշխարհի առաջին հակաբիոտիկը` պենիցիլինը, ստացել են սնկից:

13. Աշխարհի ամենահազվագյուտ սնկերից մեկը սատանայի սիգարն է: Այն աճում է ԱՄՆ Տեխաս նահանգում և Ճապոնիայի որոշ վայրերում: Բացի այդ` սա միակ սունկն է, որ ձայն է հանում. սպորները բաց թողնելիս սուլոց է արձակում:

14. Չեռնոբիլի ԱԷԿ-ի ռեակտորում 2002 թվականին հայտնաբերվել են սնկեր, որոնք իրենց շատ լավ էին զգում: Ընդ որում, այս սնկերին ճառագայթումն անհրաժեշտ էր ապրելու համար, ինչպես արևը` բույսերի:

15. Սնկերը` որպես մթերք, որոշ հատկություններով մոտ են մսին, որոշներով` բույսերին: